Amadyna wspaniała (Poephila gouldiae) jest jednym z najładniejszych ptaków australijskich. Ptak znany jest również pod nazwą amadyna Goulda (od nazwiska jego odkrywcy). Tego ptaka możemy spotkać w północnej części Australii. Żyje gromadnie na sawannach razem z innymi gatunkami małych ptaków.

Wygląd
Ten gatunek posiada trzy odmiany barwne:
1) czerwonogłową,
2) czarnogłową,
3) żółtogłową.
Nazwa odmian tych ptaków bierze się od ubarwienia ich głowy – od karku aż do potylicy. Podbródek posiadają zawsze czarny, a podgardle niebieskie. Górne partie piór pokrywowych, od karku przez grzbiet aż do kupra, a także pióra pokrywowe skrzydeł są barwy soczystozielonej. Lotki skrzydeł są brunatne, z zielonymi obrzeżami chorągiewek. Kuper oraz pióra pokrywowe ogona są koloru niebieskiego. Górna część piersi u samców na całej szerokości jest koloru ciemnofioletowego, natomiast u samic jest niebieska z lekkim fioletowym odcieniem. Dolna część piersi oraz boki ptaków obojga płci są koloru żółtego.

Hodowla
W tej chwili jest to ptak bardzo popularny w domowych hodowlach. Jest również rozmnażany dla handlu. U mewek występuje duża liczba mutacji genetycznych. Obecnie te bardzo piękne ptaki są całkowicie udomowione, akceptują inne ptaki, jak również potrafią się przyzwyczaić do obecności właściciela.
Utrzymanie i hodowla amadyny wspaniałej, wbrew powszechnej opinii, nie jest wcale bardzo trudna. Ptaki są wrażliwe na przeciągi i gwałtowne spadki temperatur, dlatego dobrze jest, jeśli temperatura w naszym pomieszczeniu jest mniej więcej taka sama, bez gwałtownych wahań. Należy przy tym zadbać o wilgotność w pomieszczeniu, zwłaszcza w okresie grzewczym. Wilgotność można podwyższyć poprzez użycie prostych nawilżaczy powietrza. Ja swoje pomieszczenie wyposażyłam oprócz tego w miniaturowy ozdobny wodospad, który dzięki pompce, wprowadzał wodę w obieg i zmieniał przy tym, poprzez parowanie wody, klimat w pomieszczeniu, który bardzo sprzyjał ptakom.
Jedną z chorób, na którą amadyna wspaniała jest bardzo wrażliwa, to mikroskopijne roztocza (Sternostoma tracheacolum) pasożytujące w układzie oddechowym ptaka, czasami przez wiele lat w formie ukrytej.

Rozmnażanie
Osobniki dojrzałe płciowo (mają 18-24 miesiące) przystępują do lęgów bez komplikacji. Amadyny wspaniałe łączą się w pary na całe życie. Czasami hodowcy dopuszczają do rozrodu osobniki niedojrzałe płciowo oraz te, które nie są odpowiednio ubarwione, wskutek czego potomstwo nie jest udane, a rodzice tracą instynkt do opieki nad dziećmi. Aby rozmnażanie się powiodło, ptaki muszą być dojrzałe płciowo. Często zdarza się, że amadyny wychowywane przez mamki, np. mewki japońskie, przystępują do lęgów przed uzyskaniem dojrzałości płciowej. Świadczy to o tym, że ptaki w danej hodowli były wychowywane w ten sposób przez kilka pokoleń. Bezpowrotnie przez to tracą instynkt macierzyński, zdolne są tylko do kopulacji i znoszenia jaj.

Amadyny wspaniałe nie przepadają za otwartymi gniazdami. Samiczka buduje gniazdo i znosi 4-6 jaj w budce o wymiarach 12x12x12 cm, z otworem o średnicy 3 cm. Samczyk nie pomaga w budowie gniazda, ale znosi materiały niezbędne do jego budowy. Najlepsze są długie źdźbła traw, którymi częściowo samiczka wyściela dno, zaś większość z nich umieszcza w zadaszeniu gniazda. Okres wysiadywania jaj trwa 14 dni. W ciągu dnia para wysiaduje je na zmianę, nocą wysiaduje tylko samiczka, a samczyk siedzi przed otworem budki lęgowej. Czasami na dzień lub dwa przed wykluciem piskląt samczyk spędza noc w budce, prawdopodobnie na skutek nasilenia się instynktu opiekuńczego. Na podstawie intensywnych ruchów wewnątrz jaja i stukania o jego ścianki rodzice z pewnością wyczuwają zbliżający się moment wykluwania piskląt. Po wykluciu się potomstwa zjadają skorupkę, więc przez pierwsze dni trudno stwierdzić, czy młode się wykluły. Dopiero po trzech dniach można usłyszeć ciche piski dochodzące z budki. Przedwczesna kontrola gniazda wywołuje przeważnie przykre następstwa – rodzice zostawiają młode na pastwę losu i opuszczają gniazdo, do którego zaglądano. Jeżeli nie ma potrzeby, jak np. w razie śmierci któregoś z młodych lub z rodziców, nie zagląda się do gniazda. W okresie wychowu młodych w klatce nie może zabraknąć karmy miękkiej, skiełkowanych nasion i drobno posiekanych zielonek. Ptakom można podawać również witaminy rozpuszczone w wodzie pitnej. Najczęściej są to witaminy z grupy B, witamina C oraz multiwitamina. Wiele witamin, soli mineralnych oraz białka zawiera odżywka dla niemowląt „Bebiko 2”. Dobrym wzbogaceniem karmy jest też sproszkowane mleko. Dobrze odkarmione przez rodziców młódki opuszczają gniazdo już po 22 dniach. W kątach dzioba piskląt amadyn wspaniałych znajdują się po trzy fosforujące guzki, które z biegiem czasu znikają. Są one prawie niewidoczne już u młodych opuszczających gniazdo. Wynika z tego, że są potrzebne młódkom jedynie w ciepłym gnieździe, gdzie ułatwiają rodzicom umieszczenie pożywienia w dziobkach potomstwa. Po wyjściu młodych z gniazda opiekę nad nimi przejmuje ojciec. Matka dokarmia je tylko sporadycznie, głównie zaś regeneruje siły i przygotowuje się do następnego rozrodu. Odbycie więcej niż czterech lęgów w ciągu roku jest dla ptaków niebezpieczne, wręcz zabójcze. Para nadmiernie eksploatowana w ciągu jednego roku w następnym nie wyprowadzi młodych albo będzie się nimi źle opiekować.

Pierzenie młodych zaczyna się po 20 tygodniach, a kończy w 10. miesiącu życia. Pierzenie wyczerpuje organizm ptaków, stają się przez to mało ruchliwe. Prawie połowa młodych ginie w czasie pierzenia. Jest to może spowodowane tym, iż bardzo intensywnie ubarwione nowe pióra wymagają sporej ilości różnego rodzaju składników odżywczych, których nie umiemy im podać w gotowej postaci. W okresie wychowu młodych, aż do osiągnięcia przez nie dojrzałości, temperatura w pomieszczeniu, w którym przebywają, nie powinna ulegać dużym wahaniom oraz musi wynosić powyżej 20°C. Ptaki powinny być w miejscu dobrze nasłonecznionym, ze świeżym powietrzem (ale bez przeciągów). Jest to kolejny warunek, który powinien być spełniony, jeśli rozmnażanie amadyn ma być udane.

Krzyżowanie poszczególnych odmian amadyny wspaniałej nie ma żadnego wpływu na budowę ptaków, lecz jedynie na ubarwienie głowy (maski). W ciągu kilku ostatnich lat wyhodowano ptaki, które górną część piersi mają ubarwioną na biało.

Podsumowanie
Amadyny wspaniałe to ptaki przemiłe, spokojne i grzeczne w pomieszczeniach klatkowych oraz niesprawiające większych problemów w hodowli. Nadają się dla wszystkich – starszych osób, dzieci, dla tych, którzy przebywają długo poza domem i nie mają za wiele czasu na ptaki, a chcieliby mieć jakieś w domu. Znam wielu miłośników tych ptaków, którzy trzymają je w swoich biurach w pracy, w szkołach, w przedszkolach, w miniogrodach. Często te ptaki nabywali właściciele ośrodków kuracyjnych.
Ptaki te najlepiej czują się, gdy jest ich kilka w pomieszczeniu klatkowym czy w wolierze. Amadyna wspaniała nie jest ptakiem, który na zawołanie przyfrunie nam na rękę. Są to ptaki bardzo płochliwe, a obecność człowieka w pobliżu stawia je w niekomfortowej sytuacji, czują się wtedy zawsze niepewnie. Amadyny wspaniałe lubią obecność osobników swojego gatunku. Takie zachowanie występuje u wszystkich ptaków z rodziny astryldów. Trzeba im pozwolić na to, co one lubią i stworzyć im takie warunki, w których czują się najlepiej. Jeśli decydujemy się na dany gatunek ptaka, powinniśmy o nim wiedzieć jak najwięcej i starać się, aby u nas w domu niczego mu nie brakowało.

Bibliografia:

• mojeptaki.info
• bastorek.pl.tl
• www.ptakiozdobne.pl